Το Εθνικό Θέατρο είναι νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου (Ν. 2273/94) - οργανισμός μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα - με σκοπό την προαγωγή, μέσω της θεατρικής τέχνης, της πνευματικής καλλιέργειας του λαού και της διαφύλαξης της εθνικής πολιτιστικής ταυτότητάς του.

Ιδρύθηκε στις 3 Μαΐου 1930 από τον Γεώργιο Παπανδρέου, τότε υπουργό Παιδείας και Θρησκευμάτων, στην κυβέρνηση Ελευθερίου Βενιζέλου. Σύμφωνα με το καταστατικό του, στους σκοπούς του περιλαμβάνονται κυρίως:

• Η μελέτη, η έρευνα, η σκηνική διδασκαλία και η διάδοση στην Ελλάδα και στο εξωτερικό του αρχαίου δράματος.
• Η σκηνική διδασκαλία, η προώθηση και η ανάπτυξη της ελληνικής και κυρίως της νεοελληνικής δραματουργίας.
• Η σκηνική παρουσίαση και η ερμηνεία κλασικών έργων.
• Η έρευνα, η αναζήτηση και ο πειραματισμός σε νέες μορφές θεάτρου και σκηνικής έκφρασης.
• Η πραγματοποίηση παραστάσεων για παιδιά και νέους.
• Η παροχή θεατρικής εκπαίδευσης με τη δημιουργία Δραματικής Σχολής.
• Η προώθηση διεθνών θεατρικών ανταλλαγών και της παγκόσμιας θεατρικής συνεργασίας, κυρίως στο χώρο της Ευρώπης και των χωρών όπου δραστηριοποιείται ο απόδημος Ελληνισμός.
• Η δημιουργία προϋποθέσεων και κινήτρων για την ανάδειξη και ενθάρρυνση του θεατρικού δυναμικού της χώρας.

Το Εθνικό Θέατρο περιλαμβάνει την Κεντρική Σκηνή –που ανεβάζει έργα κυρίως κλασικού ρεπερτορίου–, τη Νέα Σκηνή και την Πειραματική Σκηνή. Από το 1991 λειτουργεί επίσης η σκηνή Κοτοπούλη στο Θέατρο Κοτοπούλη-Ρεξ και από το 1995 το παιδικό στέκι (σκηνή Κατίνα Παξινού).

Το Εθνικό Θέατρο διοικείται από επταμελές διοικητικό συμβούλιο και από τον καλλιτεχνικό διευθυντή του. Υπό την εποπτεία του τελευταίου λειτουργεί η Δραματική Σχολή του, που στεγάζεται στην οδό Πειραιώς.

Απο τον Οκτώβριο του 2021 καλλιτεχνικός διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου είναι ο Γιάννης Μόσχος, σκηνοθέτης, θεατρολόγος, μεταφραστής και διδάσκων σε θέματα σχετικά με το θέατρο.